De toen zogeheten ‘Fundatie van St. Marten in de groote Leurestraet’ is in 1715 gesticht door ‘Joffe Helena Frencken ….. ter volbrenging der begeerde ende goede intentie van wijlen haeren broeder Martinus Frencken, salig’. Hoewel de ongetrouwd en kinderloos gestorven Martinus in zijn testament aan zijn broer en beide zusters verzocht had om uit zijn nalatenschap een hofje te stichten, was het alleen zijn jongste zuster Helena die deze taak voortvarend op zich nam. Zij was het die de hele zaak organiseerde, de grond kocht, de architect en de bouwlieden aanstelde, zorgde dat de huisjes werden ingericht en dat er bewoonsters kwamen. Voorwaar een vrouw ‘die haar mannetje stond’, iets wat in die tijd niet zo gebruikelijk was.
Aldus werd in 1715 een hof ingericht voor ‘derthien huijskens tot bewoninge van eenige arme vrou persoonen out ontrent sestigh iaeren, …. van de warachtighe Roomsche Catholijcke religie, van borgers affcomste deser stadt ….’
Geschiedenis van het hofje
Kevinsje Sint Maartenshuizen
Rijksmonument, gebouwd in 1715
De opdracht voor de bouw van deze huizen werd op 30 mei 1715 gegund aan de stadsbouwmeester van Maastricht Gilles Doyen (<1680-1736) voor 14.500 gulden en is in hetzelfde jaar opgeleverd.
De poortomlijsting bestaat uit Naamse steen. Boven de ingang met een geblokte omlijsting is het hiervoor al beschreven reliëf van Sint Maarten en de verkleumde bedelaar aangebracht, terwijl in een tijdvers eronder het jaar van de stichting te lezen is:
MartInI pUra LIberaLItate ConDItUr (MIIULILICDIU = 1715).
Dit chronogram betekent: ‘Uit zuivere liefdadigheid van Martinus wordt (dit huis) gesticht’.
Achter de poort liggen dertien eenvoudige huisjes, met ingangen in Naamse steen en kozijnen van Naamse steen, waarvan de kruiskozijnen zijn uitgebroken.
De kap met zolderverdieping en de dakkapellen dateren uit 1919.
In 1988 vond de laatste grote bouwkundige renovatie plaats.
Het hofje is sinds 30 juni 1965 geregistreerd als Rijksmonument (onder nummer: 27036).
Voorbeeld van een ander huis in Maastricht met een kruiskozijn in originele staat.
Voorbeeld van een kozijn uit het hofje waarbij de kruiskozijnen zijn uitgebroken.
Uit een oud reglement van het Hofje:
‘Obligatie waartoe de vrouwen verpligt zijn volgens fondatie, te weten:
Alle dagen te bidden 10 Pater nosters en 10 Ave Maria tot lavenis van de ziel van den fondateur, zijne vrienden en alle gelovige zielen. Alle jaren tegenwoordig te zijn in het jaargetijd van den fondateur. Is wel expresselijk geordonneert dat voorschreve vrouwen bij hun niemand zullen mogen laten wonen of innemen, tenzij met consent van de heren directeurs, op poene dat die bevonden zullen worden zulks gedaan te hebben, zonder voorschreve kennis en consent, anstondts inhabiel zullen zijn om daar langer in te mogen wonen, maar zullen aanstonts door de heren directeurs mogen met hunne effecten op straat geset worden.’
‘Lustige wals’ door de dames van het Kevinsje. In de Limburger Koerier, Maastricht, 18 januari 1937
(Voormalige) bestuurders/provisoren
Indien het scherm te klein is kunt u de tabel naar links en rechts schuiven om het volledig te kunnen bekijken
| Naam | Geboren | Overleden | 1e directeur* | 2e directeur* |
|---|---|---|---|---|
| Helena Frencken | 1648 | 1721 | 1713-1715 | |
| Anna Frencken | 1660 | 1741 | 1713-1716 | |
| Joannes van den Biessen | 1667 | 1730 | 1715-1730 | |
| Joannes Servatius van den Biessen | 1693 | 1726 | 1715-1726 | |
| Andreas Dominicus de Limbourg | 1683 | 1734 | 1730-1734 | 1726-1730 |
| Martinus van den Biessen | 1697 | 1768 | 1754-1768 | 1730-1754 |
| Petrus Gijsbertus van den Biessen | 1701 | 1754 | 1734-1754 | |
| Tossain Johannes Dominicus de Limbourg | 1715 | 1773 | 1768-1773 | 1754-1768 |
| Johannes van den Biessen | 1721 | 1787 | 1768-1770 | |
| Petrus Johannes Jospehus van der Vrecken | 1735 | 1795 | 1770-1773 | |
| Servaes C. G. van Aken | 1790 | 1773-1790 | ||
| Mathias Aloysius Kerens de Wylre | 1731 | 1808 | 1773-1808 | |
| C.T.A. van Aken | 1790-1802 | |||
| Jhr. Franciscus Xaverius Mathieu Alois Lambert Otto Kerens de Wylre | 1775 | 1856 | 1802-1855 | |
| Paulus Joannes van der Vrecken | 1765 | 1838 | 1808-1837 | |
| Alexander Antonius van der Vrecken | 1804 | 1875 | 1837-1875 | |
| Jhr. Guillaume Eugène François Xavier Marie Kerens de Wylre | 1805 | 1880 | 1855-1879 | |
| Valérie Dorothée Francoise Marie Stevens – van der Vrecken | 1841 | 1922 | 1875-1887 | |
| Fr. Armand Coenen | 1888 | 1879-1887 | ||
| Gustave Nicolas Stevens | 1838 | 1903 | 1887-1903 | |
| Paul Gustaaf Hubert Regout | 1859 | 1905 | 1903-1905 | 1887-1903 |
| Mélanie Berthe Joséphine Regout-Stevens | 1870 | 1959 | 1903-1920 | |
| Lucien Edmond Marie Hubert Regout | 1893 | 1937 | 1920-1937 | |
| Adolph Henri Constant Marie Hubert van Liebergen | 1893 | 1974 | 1925-1974 | |
| Jean Marie Adolphe Hubert Regout | 1896 | 1955 | 1937-1955 | |
| Felix Auguste Edgard Regout | 1900 | 1984 | 1955-1979 | |
| Yves Rose Edmond Regout | 1926 | 2002 | 1974-1996 | |
| Lucie J. M. van Dijk-Regout | 1938 | 1979-2007 | ||
| Marie-Rose G. Brounts-Regout | 1963 | 1996-2016 | ||
| Clemens N.L.M. Regout | 1953 | 2007- | ||
| Rudolf H.M.J. baron van Hövell tot Westerflier | 1950 | 2022 | 2009-2013 | |
| Rutger G.C.M. van Basten Batenburg | 1953 | 2011-2015 | ||
| Ingrid M.L.A. Regout | 1947 | 2018 | 2014-2018 | |
| Robert L.H.A.M. Schmedding | 1946 | 2014-2021 | ||
| Johannes B.F.W.A.F. graaf de Marchant et d’Ansembourg | 1979 | 2015- 2019 | ||
| Florence M.A.P.I.C.G. Regout – baronesse de Villenfagne de Vogelsanck | 1975 | 2018- | ||
| Jhr. Ferdinand W. Michiels van Kessenich | 1964 | 2020 |
| Noten: * 1e directeur is de voorzitter. Met benadering van periode in functie. De instellingen in Maastricht waren bestuurlijk en qua beheer van goederen verweven. Meerdere provisoren waren bijvoorbeeld tevens provisor resp. bestuurder van de Stichting de XII Apostelen en de Stichting Lambert van Middelhoven, zoals Yves Regout en Kerens de Wylre. Voorts waren generaties lang leden van de firma Stroom ook rentmeester van de goederen van het XII Apostelenhuis. |
Rentmeesters en administrateurs/beheerders van het hofje en haar goederen/accountants
| Naam | Jaren |
|---|---|
| P.H.M.C. Drummen | 1887-1893 |
| Hubert Joseph Stroom (1859) | 1893-1940 |
| Gustaaf Stroom | 1940-1953 |
| Ton Stroom | 1953-1971 |
| firma Stroom, Lenting en van Gangelen | 1971-1976 |
| Woningbouw vereniging Sint Servatius | 1976-2013 |
| Drefas/Vico Dreesen | 2013-2021 |
| A&D accountants / J.Versteegh | 2021- |
Foto uit notulen bestuursvergadering St. Maartenshuizen van 7 mei 1896.
Links
- Ingrid M.H. Evers, 1995, Het Sint Martinushofje, Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, Reeks: Maastrichts silhouet 38, ISBN: 90-70356-74-0 (uitverkocht)
- P.J.H. Ubach en I.M.H. Evers, Historische Encyclopedie Maastricht, Zutphen 2005, p. 343 ‘Martinushofje, Sint-‘; pp. 404-405: ‘pauperisme’.
- J.C.G.M. Jansen, Ouderenzorg in Maastricht. Vijf eeuwen XII apostelen, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1993, ISBN: 90.70356 61 9
- Het Burgerlijk Armbestuur, Twee eeuwen zorg voor armen, zieken en ouderen te Maastricht 1796 – 1996, B.P.A. Gales e.a., Maastricht, april 1997, 432 pp. in twee volumes. ISBN 90 79356 73 2 band 1, 90 70356 86 4 band 2
- Harry Hillen e.a., Van Godshuis naar academisch ziekenhuis, 2011
- Gebouwen van liefdadigheid, wetenschap en kunst, in E.O.M. van Nispen tot Sevenaer, De monumenten in de gemeente Maastricht. Deel 2. Gijsbers & van Loon, Arnhem 1974 (ongewijzigde herdruk)
Literatuur en archieven
Archieven over Sint Maartenshuizen
- 21.342 Sint Maartenshuizen Maastricht
- 16.0516 Familie Frencken te Maastricht
- 16.0532 Familie van der Biessen te Maastricht
- 21.210A Parochie Sint Nicolaas te Maastricht
- 14.B001 Kapittel van Onze Lieve Vrouw te Maastricht
